Risicoanalyse: Internationale en militaire dreigingen
Introductie
We leven in een tijd waarin wereldmachten zoals de Verenigde Staten, China, Rusland en de Europese Unie steeds meer met elkaar concurreren. Deze onderlinge strijd heeft grote invloed op wereldwijde economieën, politieke structuren en militaire strategieën. Belangrijke ontwikkelingen omvatten een verschuiving in geopolitieke kracht, een grotere strijd om invloed en grondstoffen, en de noodzaak om gezamenlijke uitdagingen zoals klimaatverandering en regionale instabiliteit aan te pakken.
Een bijzondere ontwikkeling is de toenemende concurrentie tussen China, een opkomende wereldmacht, en de VS, een gevestigde leider. Ook Russische agressie aan de oostgrenzen van Europa belicht de strijd om macht en invloed. Deze rivaliteit kan de wereld opdelen in tegenstrijdige machtsblokken, met gevolgen voor wereldhandel, culturele en wetenschappelijke banden, veiligheidsorganisaties en de internationale rechtsorde.
Binnen deze context zijn vier specifieke dreigingscategorieën geïdentificeerd: instabiliteit dichtbij Nederland en/of de EU, druk op multilaterale veiligheidsinstituties, mogelijke gewapende conflicten tussen machtsblokken, en de verspreiding van massavernietigingswapens.
Klik op de afbeelding om te zoomen.
Instabiliteit nabij Nederland en/of de EU
Bij instabiliteit in landen dichtbij Nederland of de Europese Unie kunnen we denken aan politieke onrust, economische problemen, sociale spanningen of milieuproblemen. Deze situatie kan gevolgen hebben voor onze veiligheid.
In dit verband zijn er verschillende relevante bedreigingen. Zo kunnen politieke instabiliteit en conflicten leiden tot massale migratie naar de EU of Nederland, wat onze binnenlandse veiligheid en sociale cohesie kan beïnvloeden. Economische crises kunnen weer leiden tot meer illegale activiteiten, zoals smokkel en mensenhandel, wat eveneens de veiligheid bedreigt. Bovendien kan instabiliteit leiden tot grotere invloed van andere grootmachten, wat de geopolitieke balans kan verstoren.
Het risico op deze bedreigingen hangt af van de specifieke situatie in elk instabiel land. Maar gezien de huidige geopolitieke context en de trend van toenemende instabiliteit, is de kans op deze bedreigingen behoorlijk groot. Deze kunnen aanzienlijke gevolgen hebben, van verhoogde maatschappelijke onrust door massamigratie tot beïnvloeding van handel en investeringen door economische crises. Daarom is het belangrijk dat zowel Nederland als de EU deze bedreigingen goed in de gaten houden en passende maatregelen nemen.
Druk op internationale veiligheidsorganisaties
Internationale veiligheidsorganisaties zoals de Verenigde Naties (VN), de Europese Unie (EU) en de Wereldhandelsorganisatie (WTO) staan ondersteeds grotere druk door diverse spanningen en uitdagingen. Deze instituten, gegrondvest op gemeenschappelijke liberale waarden, bevinden zich in een wereld waarin de machtsverdeling verandert. Hierbij worden ze geconfronteerd met uitdagingen gesteld door verschillende actoren, zoals grootmachten die hun invloed proberen te vergroten en veranderingen in de wereldwijde machtsverhoudingen.
Er zijn meerdere bedreigingen voor deze veiligheidsorganisaties. Landen zoals China en Rusland proberen steeds vaker hun invloed te vergroten. Dit resulteert vaak in een ondermijning van de autoriteit en functie van deze organisaties. Ook interne factoren in de Verenigde Staten hebben bijgedragen aan de toenemende druk. Bovendien heeft de verschuiving naar een wereld met meerdere machtscentra de druk op deze organisaties verhoogd.
De kans dat deze bedreigingen doorgaan is groot, omdat de genoemde factoren en actoren blijven bijdragen aan de druk op de veiligheidsorganisaties. Dit kan de effectiviteit en het functioneren van deze organisaties verminderen, de internationale orde destabiliseren en de wereldwijde veiligheid in gevaar brengen.
Gewapend conflict tussen de machtsblokken
Gewapend conflict tussen de machtsblokken verwijst naar de mogelijke militaire confrontaties tussen de belangrijkste wereldmachten. In dit kader betreft het de spanningen en mogelijke gewapende conflicten tussen de grootmachten zoals de Verenigde Staten, Rusland en China.
Er zijn verschillende bedreigingen en risico’s verbonden aan het gewapend conflict tussen machtsblokken. Deze omvatten groeiende geopolitieke spanningen, wapenwedlopen, spill-over effecten en mogelijke conflicten in het Noordpoolgebied. Deze bedreigingen kunnen leiden tot een verhoogde spanning en instabiliteit in andere regio’s van de wereld, waardoor de kans op conflicten in Europa, Afrika, Azië en Latijns-Amerika toeneemt.
Dreiging en impact van een mogelijke kernoorlog
Er zijn zorgwekkende verschuivingen in de internationale regimes op het gebied van wapenbeheersing. Het hele systeem van nucleaire wapenbeheersing wankelt, nu het INF-verdrag en het Open Skies-verdrag zijn opgezegd. Dit betekent dat de wereld mogelijk richting een wereld zonder wapenbeheersingsregimes beweegt, wat de al bestaande geopolitieke spanningen tussen de VS, China en Rusland kan verergeren.
De dreiging van massavernietigingswapens blijft groot. Technologische ontwikkelingen en de vrije verspreiding van kennis en informatie kunnen zowel niet-statelijke als statelijke actoren steeds meer de capaciteit geven om vooral chemische en biologische wapens voor offensieve doeleinden te ontwikkelen.
Enkele aanleidingen voor een kernoorlog
Er zijn diverse situaties die een kernoorlog kunnen veroorzaken. Momenteel zijn er negen landen ter wereld die in het bezit zijn van kernwapens: de Verenigde Staten, Frankrijk, Pakistan, India, Rusland, China, het Verenigd Koninkrijk, Israël en Noord-Korea.
Een voorbeeld van een potentieel risicovolle situatie is het aanhoudende gewapende conflict tussen Oekraïne (en indirect het Westen) en Rusland. Hierbij bestaat altijd een risico op escalatie, vooral als een partij zich bedreigd voelt en gelooft dat de enige overlevingskans een preventieve nucleaire aanval is.
Een andere mogelijke bron van gevaar is de groeiende rol van kunstmatige intelligentie (AI) in defensiesystemen. Om te voorkomen dat een tegenaanval te traag wordt uitgevoerd, wordt de beslissing om te lanceren steeds vaker overgelaten aan AI-systemen. In het verleden zijn er al gevallen geweest waarin computersystemen foutief aangaven dat een aanval op handen was, maar de dienstdoende commandant besloot niet te reageren omdat hij de melding niet vertrouwde.
In de toekomst kan het toenemende gebruik van AI dergelijke situaties verergeren en mogelijk tot onbedoelde conflicten leiden.
Risico en impact van een kernoorlog
Het risico dat een kernoorlog daadwerkelijk plaatsvindt, is nog steeds relatief laag, maar niet onbestaande. Experts schatten de kans op dit moment gemiddeld op 0,8-1,7% per jaar, waarbij opgemerkt moet worden dat de werkelijke kans vrijwel onmogelijk in te schatten is. Het potentieel voor een kernoorlog blijft aanwezig, vooral gezien de afbrokkelende internationale wapenbeheersingsregimes en de toenemende spanningen tussen grootmachten. De impact van een kernoorlog zou onvoorstelbaar zijn. Het zou niet alleen leiden tot massale verliezen aan mensenlevens en verwoesting van infrastructuur, maar ook tot langdurige ecologische schade en mogelijk zelfs het einde van de menselijke beschaving.
Bronnen
Voor deze tekst zijn verschillende bronnen gebruikt.
ANV (2022), Rijksbrede Risicoanalyse Nationale Veiligheid, Analistennetwerk Nationale Veiligheid.
ANV (2022), Themarapportage internationale en militaire dreigingen, Analistennetwerk Nationale Veiligheid.
- De Hoog, M. (2022, October 11). Zo groot is de kans op een kernoorlog. De Correspondent.
Waarom Play to Prep?
Bij Play to Prep begrijpen we de belang van voorbereiding en de impact die het kan hebben op de veiligheid en veerkracht van families. Hiernaast zie je enkele redenen waarom klanten voor ons bedrijf kiezen:
Kies voor Play to Prep en ontdek hoe wij gezinnen helpen om zich beter voor te bereiden op onverwachte rampscenario’s. Wij maken voorbereid zijn een plezierige reis vol inzichten, waarbij we de veiligheid en gemoedsrust van jouw familie vooropstellen.